De wereld veranderen? Of iets bescheidener, je leefomgeving of je organisatie? Bereid je dan voor om een verhaal van transformatie te vertellen. Een verhaal dat zo boeiend en uitnodigend is dat mensen er graag deel van willen uitmaken.
Verbeelding
Dat je bevangen kan worden door de kracht van verhalen, weet je vast nog te herinneren uit je jeugd. Luisterend naar de stem van je vader of moeder die je sprookjes voorlas. De spannende heldenavonturen toen je wat groter was, de series die je volgde op televisie of de mythische verhalen in Adventure Games. Een verhaal opent deuren en laat magie en begrip binnen.
Vertellers van nature
Nu kijk je YouTube vlogs, luister je naar podcasts of kijk je naar Netflix series. We worden voortdurend geïmpregneerd door verhalen. We luisteren naar hoop- en energie gevende verhalen van inspirators, maar net zo goed worden we omgeven door doemscenario’s en verhalen die polarisatie en angst aanwakkeren. Wat we vaak onvoldoende beseffen, is dat ons brein zich gaandeweg vormt door de verhalen waarmee we ons voeden. Ze bepalen wat we voelen, waarin we geloven en welke woorden en metaforen we zelf gebruiken. De kracht van verhalen brengt de verantwoordelijkheid met zich mee om er wijs mee om te gaan. Verhalen en inzichten die ons verrijken en verheffen als mens, die een uiting zijn van liefde, die ons raken en laten ervaren dat we in wezen allemaal verbonden zijn, dat zijn de verhalen die de moeite waard zijn om te verspreiden.
De diepte in
Wat ons inspireert zijn persoonlijke ervaringen van mensen, die getuigen van worsteling en strijd, van twijfel en onzekerheid. De pijn die gepaard gaat met groeien. De drempels en terugtrekkende bewegingen, het vallen en opstaan. De plek der moeite opzoeken is noodzakelijk om te ontwikkelen. De butsen en deuken van het leven maken ons sterker. Dat we ondanks of misschien wel dankzij de barstjes en scheurtjes beseffen hoe dankbaar we mogen zijn. Voor de kleuren en de smaken, de schittering in de ogen, de simpele voldoening van een klein gebaar, geven en ontvangen, het plezier om een ander te zien lachen. We waarderen wat er is om te laten ontstaan wat kan zijn.
Je bent je verhaal
De mensen die gek genoeg zijn om te denken dat ze de wereld kunnen veranderen, zijn degenen die het doen. Dat is de kern van de heldenreis. Door het vuur gaan voor je overtuiging, een nieuwe wereld en andere mogelijkheden dromen en een beweging op gang brengen. Met de kracht van verbeelding en verhalen. En wij kiezen ieder van ons van welk verhaal we onderdeel willen zijn. Bij welke community we willen horen. In de manier waarop je je vrije tijd indeelt, welke voeding je kiest, de betekenis die je toekent aan je werk of de manier waarop je iets wil betekenen voor je leefgemeenschap of de organisatie waar je deel van uitmaakt.
Van Ik- naar Wij Verhaal
Je wil bijdragen aan diepgaand veranderen, vanuit een gedeeld verlangen dat beweging brengt, in het klein en in het groot. Andere keuzes maken is nieuwe verhalen vertellen. In alle toonaarden, in alle kleuren. Je wordt de fakkeldrager van verandering vanuit jouw persoonlijk leiderschapsverhaal. Mensen geloven niet wat je ze vertelt. Ze geloven zelden wat je ze laat zien. Ze geloven vaak wat hun vrienden ze vertellen. Ze geloven altijd wat ze zichzelf vertellen. Dus wil je beweging en verandering bewerkstelligen, is het zaak om mensen verhalen te geven die ze aan zichzelf kunnen vertellen. In plaats van te overtuigen plant je een zaadje dat bij voldoende aandacht vanzelf gaat groeien. Het begint bij een zelfgekozen verlangen, identificatie met waarden en karakter, geloof in verbetering en de tastbare mogelijkheid om te ontwikkelen in de gewenste richting. Voor organisaties is het even urgent om dat leiderschapsverhaal in gezamenlijkheid naar boven te halen en uit te dragen. Het ‘ik verhaal’ geeft voeding aan het collectieve verhaal. En samen geven ze energie aan de beweging die nodig is om transities te realiseren.
Hoe vertel je dan een goed verhaal? Begin met jezelf en anderen enkele vragen te stellen.
Wat is jouw vonk?
Wat zijn je diepere drijfveren en intenties? Vanuit welke bedoeling wil je ontwikkelen? Hoe leef je zelf de verandering die je in de wereld wilt zien? Welke mentoren heb je om je heen en wat zouden die tegen je zeggen? Op welke kwaliteiten van jezelf en anderen kun je bouwen? Welke andere hulpbronnen heb je tot je beschikking?
Wat wil je ontsteken?
Wat is de verandering die je wenst te ondersteunen? Wie zijn de begunstigden? Wie zijn de helpers? Wat wil je ten diepste bereiken? Waarom wil je dat? Hoe ziet de wereld eruit waarin je wil leven? Wat werkt er tegen of zit er in de weg? Welke drempels moet je daarvoor slechten?
Hoe wakker jij aan?
Hoe neem je regie en verantwoordelijkheid over je eigen ‘zijn’ en ‘kracht’ en hoe breng je dat de wereld inbrengt. Hoe ga je op weg? Hoe neem je anderen mee? Welke metaforen kies je om te inspireren en te enthousiasmeren? Wat is het vuur dat je in jezelf en anderen wil doen oplaaien? Hoe maak je de verandering aanstekelijk?
Vertelruimte creëren
Betrek mensen bij het maken van je verhaal en zorg dat de antwoorden die je krijgt zo beeldend en concreet mogelijk zijn. Verplaats je in de ander en vraag jezelf af welke verhalen mensen aan zichzelf vertellen over de wereld. Wat zijn hun overtuigingen, vanuit welke waarden nemen mensen besluiten en welk probleem wordt er in de nieuwe realiteit opgelost? Ruimte geven aan verhalen betekent mensen uitdagen om voorbij meningen en feiten persoonlijke ervaringen te onderzoeken en uit te wisselen. The shortest distance between two people is a story’. Vanuit vertrouwen reflecteren en herkennen van eigen beleving en gevoelens in de verhalen van de ander.
Zo binnen, zo buiten
Hoe we het leven waarnemen, hoe we denken, hoe we spreken en hoe we ons gedragen bepaalt hoe we de wereld ervaren. Zoals Ghandi zei: de buitenwereld weerspiegelt onze innerlijke wereld. Als je je eigen natuur verandert, verandert ook je houding naar de buitenwereld. Dit houdt in dat elke gewenste verandering van binnenuit doorvoeld en belichaamd dient te worden. Om echte verandering te bewerkstelligen, dien je als leider je waarden en visie voor te leven. Hoe we onszelf uitdrukken en hoe we afstemmen maakt dat congruentie, consistentie en integriteit wordt ervaren. Hoe we ons laten zien, maakt deel uit van het verhaal dat we vertellen.
Het verhaal doorgeven
Als de verhalen vorm hebben gekregen, is het tijd voor het presenteren en delen. Met de juiste timing vertellen en mogelijkheden voor medewerkers faciliteren om op de gevonden verhalen te reflecteren. Wat herken je? Welke inzichten haal je eruit? Wat neem je mee en geef je door? Het verhaal behoort niet tot de verteller, maar is van degene die het ontvangt, zoals deze parabel illustreert:
‘Er was eens een arme, haveloze, oude vrouw die van huis tot huis ging op zoek naar een aalmoes. Terwijl ze dat deed, sloot iedereen de deur voor haar gezicht en wendde zich van haar af. Op een dag arriveerde een fraai geklede jongeman op een prachtig paard in de stad. De mensen begroetten hem vreugdevol enthousiast en verwelkomden hem hartelijk met het geven van eten en geschenken. Hij zag de oude vrouw en wenkte haar. ‘Rij met me mee,’ fluisterde hij, ‘ik zal je in mijn mantel wikkelen.’ De naam van de oude vrouw was Waarheid en de naam van de jonge man Verhaal. Vanaf dat moment, toen ze samen reden en de Waarheid in de mantel van Verhaal werd gewikkeld, werd ze niet langer weggestuurd en zo bleef het tot de dag van vandaag.’
Ook aan de slag met verander-verhalen in je organisatie?
Geïnspireerd op een blog van André Hartwich