Over de kracht van verhalen in organisaties en de samenleving zijn tal van boeken geschreven, vanuit verschillende perspectieven en toepassingsmogelijkheden. Ben je HR- of Communicatie professional dan kun je verhaalkracht op verschillende manieren inzetten om gewenste ontwikkelingen te ondersteunen. Verhalen geven betekenis aan wat we ervaren, geven richting, versterken vertrouwen, laten zien waarin we geloven of welke toekomst we met elkaar tot stand willen brengen. In deze bijdrage belicht ik enkele relevante domeinen waarin verhalen nadrukkelijk hun waarde bewijzen voor de ontwikkeling van medewerkers, de organisatie als geheel en de wereld om ons heen.
Organisatiecultuur en interne communicatie
Verhalen helpen om betekenis te geven aan de gedeelde waarden van een organisatie, onder andere door het delen van persoonlijke ervaringen en anekdotes waarin de waarden tastbaar worden. Ze bieden een gemeenschappelijk referentiekader waarin werknemers zich kunnen herkennen. Verhalen helpen daarnaast om complexe informatie begrijpelijk en toegankelijk te maken, onder andere door aan begrippen een verhelderende context mee te geven. Verhalen dragen eveneens bij aan het bevorderen van diversiteit en inclusie door diverse perspectieven en ervaringen te delen en te waarderen.
Leiderschap en transities
Wil je medewerkers betrekken bij visie en strategie ontwikkeling en inspireren en activeren tot gedeeld commitment, dan zet je verhaalkracht op meerdere manieren in. Bij het voeren van dialogen waarin deelnemers hun ervaringen en beelden delen over de identiteit, het potentieel en de ambities van de organisatie. En bij het illustreren van het gezamenlijk tot stand gebrachte toekomstverhaal. Wil je in co-creatie met meerdere belanghebbenden transities ondersteunen, dan geef je samen vorm aan het toekomstverhaal met als doel om daarin gezamenlijk op te trekken. Verhalen van een gewenste toekomst bevorderen innovatie en creativiteit en nodigen uit tot experimenteren. Ze laten zien waar we nog niet zijn, maar wel naartoe willen, de stip op de horizon, het lonkend perspectief.
Verbindende verhaalkracht
Onderstaand schema toont een story proces, zoals ik dat heb voorgesteld aan een opdrachtgever, die behoefte heeft aan een ambitieverhaal waarin naast de eigen krachtpunten van de organisatie ook de maatschappelijke meerwaarde wordt benadrukt, de wens om in co-creatie met partners uit de omgeving samen te werken op thema’s zoals gezondheid, inclusie, talentontwikkeling en innovatie. Met het gewenste eindresultaat voor ogen ben ik gestart met het persoonlijk verhaal van de bestuurder. In de daaropvolgende processtappen wordt er telkens in dialoog een verbinding gemaakt met een bredere belangengroep waardoor de gerealiseerde verhalen samenhang en consistentie houden en zich als het ware organisch ontwikkelen.
Persoonlijke en collectieve ontwikkeling
Wij jij bent, maakt het verschil. Je levenservaringen, overtuigingen en persoonlijke geschiedenis zijn van invloed op de manier waarop je vertrouwen en talenten ontwikkelt en hoe je je verhoudt tot anderen. Jouw unieke verhaal laat zien wie je bent en waar je zingeving aan ontleent, hoe je betekenis geeft aan je werk en je rol binnen de organisatie. In het verhaal van de ander vind je herkenning of inspiratie en door die verhalen met elkaar te delen, versterk je de betrokkenheid bij elkaar en bij de organisatie. Door middel van verhalen kunnen complexe kwesties bespreekbaar worden gemaakt en kunnen verschillende perspectieven worden geïntegreerd.
Waarheid en wereldbeeld
Of we het nu willen of niet, we zijn allemaal onderdeel van een gekleurd verhaal dat bepaalt hoe wij beleven wat er in en om ons gebeurt. We vertrouwen in het ene script meer dan in het andere. We zien de werkelijkheid niet objectief, maar vooral vanuit onze eigen filters, wat we willen vermijden of waar we naar verlangen. En dat script wordt onherroepelijk en dagelijks beïnvloed, door wat we toelaten en wat we uitsluiten. In berichten uit de politiek, (social) media en de mensen met wie we omgaan. De heersende macht wordt gelegitimeerd of uitgedaagd. Het verhaal verdeelt of verbindt.
Positionering en merkidentiteit
Door authentieke en consistente verhalen te vertellen, kunnen merken een emotionele band met hun doelgroep opbouwen, hun onderscheidend vermogen vergroten en hun visie en missie effectief communiceren. Een merkverhaal versterkt de herkenbaarheid en het onderscheidend vermogen, terwijl oprechte klantverhalen het vertrouwen en de geloofwaardigheid bevestigen.
Conclusie
Storytelling is een krachtig instrument voor leidinggevenden en HR- en communicatiemanagers. Door authentieke en consistente verhalen op te halen en te delen versterk je niet alleen de positionering en merkidentiteit van je organisatie, maar creëer je ook een diepere verbinding en betrokkenheid met medewerkers en klanten. Het inzetten van authentieke verhaalkracht, waarin meerdere stemmen gehoord worden is juist in deze tijd van polarisatie van grote waarde. Daarbij hebben we verhalen van hoop en vertrouwen nodig om samen te bouwen aan een duurzame toekomst met oog voor mens en omgeving.